De risico’s van een laag geboortegewicht (Dysmaturiteit)
Een laag geboortegewicht is een risico voor je kindje. Dat lees ik tenminste overal. Heb je zwangerschapshypertensie, dan heb je kans op een kindje met een laag geboortegewicht. Heb je zwangerschapsvergiftiging, dan heb je kans op een kindje met een laag geboortegewicht. Heb je ….
Nooit wordt er uitgelegd, wat de gevolgen precies zijn. Natuurlijk kunnen we allemaal wel bedenken, dat een kindje met wat meer spek op de botten sterker is. Toch ben ik meer van de feiten. Een goede reden om op onderzoek uit te gaan. En wat blijkt? Een laag geboortegewicht voorkomen geeft je kindje echt een veel betere start.
Wat is dysmaturiteit?
Dysmaturiteit is een laag geboortegewicht in verhouding met de zwangerschapsduur. Soms gaat dit samen met prematuriteit, waarbij een kindje te vroeg geboren wordt. Een laag geboortegewicht kan echter ook voorkomen bij een voldragen zwangerschap.
Kenmerken van een laag geboortegewicht zijn:
Een magere buik met een relatief groot hoofd
Is mager
Is hongerig
Heeft weinig onderhuids vetweefsel
Kan zich moeilijk op temperatuur houden
Wat is de oorzaak van een laag geboortegewicht?
Erg jonge moeders (vooral jonger dan 15 jaar) en moeders ouder dan 35 jaar hebben meer kans op een kindje met een laag geboortegewicht. Net als moeders van niet-westerse afkomst en moeders met een laag opleidingsniveau.
Mogelijke oorzaken van een te laag geboortegewicht zijn:
Verminderde bloedtoevoer van voedingsstoffen en zuurstof door de placenta, bijvoorbeeld bij een meerlingzwangerschap, hoge bloeddruk bij de moeder of zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie).
Stress bij de moeder.
Roken (ook meeroken), alcohol en/of drugsgebruik tijdens de zwangerschap. Dit heeft een groeiremmend effect op de baby.
Tijdens de zwangerschap opgelopen infecties, zoals toxoplasmose, rodehond, herpes en infecties met het cytomegalovirus (CMV).
Korte tijd tussen zwangerschappen (minder dan 6 maanden)
Een groeiachterstand bij een kindje in een eerdere zwangerschap
Hoge bloeddruk
Voor de zwangerschap al aanwezige chronische aandoeningen, zoals diabetes, hoge bloeddruk, astma en nieraandoeningen
Medicijngebruik
Genetische of chromosomale afwijkingen
Ernstige ondervoeding (ook micronutriënten)
Ondergewicht, overgewicht en obesitas
Werkomstandigheden: fysiek zwaar werk en/ of veel werkstress
Wat zijn de risico’s van een laag geboortegewicht?
Een te laag geboortegewicht kan leiden tot complicaties na de geboorte. Denk hierbij aan te veel schommeling in lichaamstemperatuur, een te lage bloedsuiker (hypoglycemie), een te laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie), te hoog aantal rode bloedcellen (polycythemie) en te veel lichaamsgewicht verliezen in de eerste dagen na de geboorte.
De organen van kindjes met een laag geboortegewicht zijn soms nog niet volgroeid, dit kan leiden tot neurologische problemen of ademhalingsproblemen.
Ook zijn kindjes vatbaarder voor infecties.
Hypoglycemie: Het kind heeft te weinig energie om bijv. te drinken. Uiteindelijk kan dit leiden tot bewustzijnsverlies.
Trombocytopenie: Het bloed wordt stroperig en kan samenklonten. Er is een risico dat aders dichtslibben.
Polycythemie: Bij een bloeding stolt het bloed niet snel genoeg.
Risico’s van een laag geboortegewicht op langere termijn
Is de achterstand vanaf het begin van de zwangerschap aanwezig, dan is het kindje in zijn geheel kleiner. Denk hierbij aan kleinere organen waaronder ook de hersenen. Dit wordt vaak proportioneel klein genoemd. Deze achterstand wordt meestal niet meer ingehaald.
Dit kan zich uiten in de spraak- en taalachterstand, geheugenproblematiek, gedrags- en leerproblemen.
Een groeiachterstand aan het einde van de zwangerschap ontstaat vaak door een verminderde functie van de placenta. Hierdoor vertraagd de bloed- en voedingsstoffen toevoer. Het kindje legt de prioriteiten bij de groei van de hersenen, waardoor de rest van het lichaam kleiner blijft.
Ontstaat de groeiachterstand aan het einde van de zwangerschap, dan is het kindje mager, maar is de omtrek van het hoofd normaal. Deze achterstand zal het kindje waarschijnlijk weer inhalen.
Diagnose dysmaturiteit
Een laag geboortegewicht kan al tijdens de zwangerschap voorspelt worden. De hoogte van de baarmoeder ten opzichte van schaambeen kan gemeten worden. Het aantal cm vergeleken met de duur van de zwangerschap, laten zien of de baby goed groeit. Daarnaast kan een echo uitwijzen of er daadwerkelijk een achterstand is.
Na de geboorte wordt het kindje al snel gewogen. Kindjes met een laag geboortegewicht zijn lichter dan 2500 gram, zijn kindjes lichter dan 1500 gr dan is dit zeer laag.
Behandelen laag geboortegewicht
In het voorkomen van vroeggeboorte en een laag geboortegewicht is prenatale zorg het belangrijkste. Een gezonde leefstijl met voldoende gezonde voeding, het laten liggen van alcohol, drugs en sigaretten is hierbij het belangrijkste.
Na de geboorte wordt een kindje opgenomen in de Neonatale Intensive Care Unit (NICU). Hier wordt gekeken wat voor behandeling nodig is. Denk hierbij aan extra zuurstof als de longen niet rijp zijn en extra voedingsstoffen of speciale voeding om aan te sterken. Dit kan via een infuus of via een sonde, afhankelijk van de ontwikkeling van het maagdarmkanaal.
Het is mogelijk om moedermelk te geven via de sonde. Soms wordt hier speciale voeding aan toegevoegd, om voldoende kcal binnen te krijgen. De maag van het kindje is immers erg klein en kan geen grote hoeveelheden tegelijk aan.
Om het kindje op temperatuur te houden wordt het in een verwarmd bedje in een couveuse gelegd.
Een kindje mag naar huis zodra hij op gezond gewicht is, zichzelf warm kan houden in een gewoon bedje en volledig zelfstandig kan drinken.
Het belang van een goede start, de eerste 1000 dagen
Het voorkomen van een laag geboortegewicht start eigenlijk al voor de zwangerschap. Niet alleen bij mama, maar ook bij papa. Een gezonde papa en mama leveren immers samen de basis voor een gezonde baby. Het effect van je leefstijl en stress op het moment dat je zwanger wilt worden, wordt vaak onderschat. Toch is het heel belangrijk dat een baby bij aanleg al gezond is. Zo worden heel veel miskramen voorkomen.
Het eerste trimester, van conceptie tot 12 weken zwangerschap, zijn daarna ook cruciaal. Dit is de periode dat de organen aangelegd worden en de hersenen de grootste ontwikkeling doormaken.
In deze periode is het extra belangrijk dat de moeder voldoende en gezond eet en zo min mogelijk verstorende factoren binnen krijgt. Denk hierbij aan alcohol en roken, maar ook medicijnen en virussen.
De achterstand die een kindje in deze periode oploopt, is nooit meer geheel in te halen. Het uit zich meestal in een onderontwikkeling van de organen en de hersenen. Het gevolg hiervan is dat de organen minder sterk zijn en minder hard kunnen werken. Wat de kans op chronische aandoeningen tijdens de rest van het leven, flink verhoogd. Denk hierbij aan diabetes, astma, nier aandoeningen en hart- en vaatziektes. Ongeacht hoe gezond het kindje leeft.
Daarnaast zal de stofwisseling zuiniger worden afgesteld, waardoor het kindje na de geboorte in een omgeving van overvloed, een veel grotere kans op overgewicht en obesitas heeft.
Een goede reden dus om voor en tijdens je zwangerschap extra aandacht aan je eigen leefstijl te besteden. Je geeft hiermee je kindje immers de best mogelijke start.
Wil je meer weten over gezonde voeding tijdens je zwangerschap? Lees dan: 6 tips voor een gezond dieet tijdens je zwangerschap
Wil je meer weten over sporten tijdens je zwangerschap? Lees dan: Zwangerschap en sporten: hoe pak je dit aan?
Wil je weten hoe je een gezonde leefstijl aanpakt? Lees dan: Hoe motiveer je jezelf naar gezonder gedrag
Kun jij wel wat steun en motivatie gebruiken bij het werken aan jouw gezonde leefstijl? Meld je dan aan voor mijn besloten Facebook groep.Nieuwsgierig naar wat ik met Best9Moms voor je kan betekenen? Maak dan een afspraak voor een gratis coachingsessie. Dan kijken we samen welke stappen jij kunt nemen naar meer balans tussen je werk, je gezin en jezelf.