Hypermobiliteit
Hypermobiliteit komt met name voor bij vrouwen. Vaak heb je hier niet heel veel last van, totdat je zwanger wordt. Tijdens je zwangerschap heb je een veel grotere kans op bekkenklachten. Ook na je zwangerschap gaat dit vaak niet vanzelf weg. Andere fases waarin klachten rondom hypermobiliteit vaak opkomen, zijn de puberteit en de overgang. Hormonen lijken dus een grote rol te spelen bij hypermobiliteit.
Wat is hypermobiliteit?
Het overstrekken van gewrichten is een symptoom van hypermobiliteit, net als het makkelijk ontwrichten van een gewricht. Ga je vaak door je enkel? Ook dit kan een symptoom van hypermobiliteit zijn. Toch hoef je niet altijd klachten te hebben als je hypermobiel bent. Klachten kunnen in bepaalde fases van je leven op komen zetten en weer verdwijnen. Hypermobiliteit is een erfelijke aandoening waarbij de pezen en kapsels rondom je gewrichten te soepel zijn, waardoor er speling op het gewricht zit. Je gewricht wordt hierdoor te beweeglijk, wat klachten kan veroorzaken. Grote kans dat je gewrichten sporen van slijtage vertonen.
Hypermobiliteit is erfelijk, het zit dus in je genen of je gevoelig bent om klachten te ontwikkelen. Dit betekent echter niet dat er niets is wat jij kunt doen om klachten te voorkomen of verminderen.
Mijn ervaring met hypermobiliteit
Zelf ben ik ook hypermobiel. In mijn jeugd was dit geen probleem. Ik zwom veel en mijn spieren waren sterk genoeg. Tijdens mijn zwangerschappen had ik wel bekkenklachten. Met name mijn onderrug was wel een probleem. Een plek waarvan ik tijdens mijn studie ook regelmatig last had. Blijven bewegen en krachttraining hielpen mij door deze periode heen. Klachten verdwenen echter nooit helemaal. Afgelopen jaar kwamen de bekkenklachten juist in alle hevigheid terug. Terwijl mijn laatste zwangerschap al meer dan 4 jaar geleden was. Tijd voor een bezoek aan de bekkenfysio. Mijn bekken stonden scheef, de oorzaak hypermobiliteit. ‘Het is maar goed dat je veel traint en sterk bent, anders kon je waarschijnlijk niet veel meer’, was wat ze zei. Ze zette mijn bekken weer recht en leerde me tapen. Nu tape ik maandelijks mijn rug in de week voor mijn menstruatie. Zo ondersteun ik mijn bekken en zijn mijn klachten vele malen minder.
Toch was dit voor mij niet voldoende. De klachten vertelden mij dat ik niet meer in balans was. Zou dit een eerste teken zijn dat de overgang eraan komt, de 40 jaar komt immers ook steeds dichterbij. Een reden om me meer te verdiepen in de vrouwelijke hormonen. Niet alleen rondom de zwangerschap, maar het gehele plaatje van menstruatiecyclus tot en met de overgang en menopauze. In mijn lessen zitten immers vrouwen van alle leeftijden en alle levensfases. Dit liet mij met andere ogen naar mijn hypermobiliteit kijken. Ik veranderde het een en ander in mijn leefstijl. Met name mijn bloedsuikerspiegel en stresslevel kregen de aandacht die ze verdienen. Langzaamaan ging ik me beter voelen, fysiek en mentaal. De pijnklachten rondom de hypermobiliteit zijn verbeterd en ik heb meer energie.
In deze blog leg ik je meer uit over hypermobiliteit en wat jij zelf kunt doen om je pijnklachten te verminderen.
Behandeling van hypermobiliteit
De standaardbehandeling van hypermobiliteit bestaat uit symptoombestrijding door pijnstillers, rust en stabilisering van het gewricht door middel van een brace of tape. Daarnaast wordt vaak doorverwezen naar de fysiotherapeut voor oefeningen om de stabiliteit te vergroten.
Oorzaak hypermobiliteit
Hypermobiliteit is erfelijk, oftewel je kunt het niet voorkomen. Vandaar dat de behandeling vooral inzet op symptoombestrijding. Echter maakt de behandeling met rust, pijnstillers of een brace het probleem alleen maar groter. Als je pezen en banden een gewricht niet goed op de plek kunnen houden, moeten de spieren extra hard werken om dit wel te doen. (Kracht) training helpt je om de spieren hierop voor te bereiden. Goede behandeling van een fysiotherapeut is hierbij noodzakelijk. Bij voorkeur draagt de fysiotherapeut je over aan een goede trainer die je helpt om kracht op te bouwen met een goed beweegpatroon.
De invloed van hormonen op hypermobiliteit
Naast erfelijkheid spelen hormonen een grote rol bij hypermobiliteit en met name op de kans dat jij klachten ontwikkelt. Helaas is hier in de behandeling weinig aandacht voor, terwijl dit echt wel het verschil kan maken.
Relaxine: Met name rondom de zwangerschap maak je het hormoon relaxine aan, waardoor je pezen en ligamenten verslappen. Heel nuttig bij de bevalling, maar wel een grote veroorzaker van bekkenklachten. Geef je borstvoeding? Grote kans dat het effect van relaxine wordt verlengd. Ook nu blijft het oppassen.
Cortisol: het stresshormoon heeft een grote invloed op hypermobiliteit. Hoe meer stress, hoe meer last jij van je hypermobiliteit hebt.
Oestrogeen: zorgt dat je meer collageen aanmaakt, waardoor je gewrichtsbanden sterker zijn. Oestrogeen heeft dus een positief effect op hypermobiliteit.
Progesteron: maakt de gewrichtsbanden juist losser. Progesteron zorgt ervoor dat je meer last hebt van hypermobiliteit.
Hypermobiliteit en de hormonale cyclus
Gedurende de maandelijkse cyclus heb je periodes waarin je meer oestrogeen aanmaakt en andere periodes waarin progesteron de overhand heeft. Met name de week voor je menstruatie heb je hierdoor meer kans op hypermobiliteit klachten, progesteron is immers hoog. Om klachten te voorkomen kun je hier rekening mee houden gedurende je maandelijkse cyclus. Probeer je stresslevel deze periode lager te houden, om progesteron wel op een natuurlijke manier hoog te houden. Zorg dat je fysieke belasting lager is in deze fase van je cyclus. Zo voorkom je overbelasting van de spieren die nu harder moeten werken om je gewrichten bij elkaar te houden. Tapen en een brace kan nu helpen om blessures te voorkomen.
Lees hier meer over de vrouwelijke cyclus: De vrouwelijke cyclus
Hypermobiliteit in de verschillende levensfases van de vrouw
Klachten rondom hypermobiliteit komen vaak voor het eerst op bij meisjes rondom de eerste jaren van de menstruatie, in de puberteit. De hormonen zijn in deze fase vaker uit balans. Het lichaam is immers nog een balans aan het zoeken in de maandelijkse cyclus. Met name knie- en enkelklachten zie ik in mijn werk vaak voorbij komen bij meisjes tussen de 13-15 jaar, richting de 17-18 jaar zijn deze klachten vaak weer verdwenen. Helaas dragen de klachten er wel aan bij dat veel meisjes stoppen met sporten. Net in een levensfase waarin het heel lastig is om het sporten daarna weer op te pakken, zonde!
Een tweede fase waarin klachten ontstaan is de zwangerschap. De hormonale veranderingen en de opkomst van relaxine stimuleren hypermobiliteit. In de meeste gevallen uit zich dit in rug- en bekkenklachten. Tijdens de zwangerschap is het daarom belangrijk om juist wel te blijven bewegen en om oefeningen te doen voor de core spieren (geen situps) en ademhaling, om zo de gewrichten te blijven ondersteunen. Na de bevalling kunnen klachten blijven aanhouden, door een blijvende verandering in de stand van het bekken, veroorzaakt door de zwangerschap en bevalling. Rustig opbouwen van kracht en stabiliteit is belangrijk.
Een derde fase waar hypermobiliteit weer de kop op kan steken is de overgang en menopauze. Ook nu zijn er veel hormonale veranderingen. Met name een daling van oestrogeen zorgt voor hypermobiliteitsproblemen.
De invloed van leefstijl op hypermobiliteit
In alle drie de fases zijn hormonen de trigger om klachten te versterken. Hier kun je zeker wel wat aan doen. Je leefstijl heeft namelijk een grote invloed op je hormonen. Een goede hormoonbalans, passend bij jouw levensfase, helpt je om klachten aanzienlijk te verminderen.
eet gezond en houd je bloedsuiker stabiel en laag
beweeg voldoende om je spieren sterk en soepel te houden
slaap voldoende voor je herstel
houd je stresslevel laag, zodat cortisol geen vat krijgt op je hormoonhuishouding
Lees hier meer over de invloed van je leefstijl op je hormonen: Vasten voor vrouwen
Zo zie je dat hypermobiliteit heel normaal is. Toch is het zonde als je hierdoor je leven laat beïnvloeden. Neem het heft in eigen handen en werk met een gezonde leefstijl aan een gezonde hormonale balans. Zo heb jij minder klachten en ben je energiek en fit om het leven te leiden waar jij blij van wordt!