Zwanger zijn kan zeer stressvol zijn. De vele veranderingen, onzekerheden en de hoge eisen die we aan onszelf stellen zorgen dat de spanning hoog op kan lopen. Kortdurende spanning lijkt geen effect te hebben op je zwangerschap, langdurende stress kan echter wel een negatief effect hebben. In dit artikel leg ik uit wat stress tijdens zwangerschap betekent voor je kindje en hoe jij kan leren omgaan met stress tijdens zwangerschap om een negatief effect te voorkomen. 

Hoge eisen stellen

In onze prestatiemaatschappij stellen we hoge eisen aan onszelf. We willen alle belangrijke rollen perfect uitvoeren, goed is niet goed genoeg. We willen een top carrière combineren met een perfecte huisvrouw, liefdevolle partner en zorgzame moeder zijn. Alle ballen hoog houden en er echt zijn voor iedereen kost veel energie en kan stressvol zijn. 

Tijdens je zwangerschap wordt het moeilijk om aan dezelfde eisen te voldoen. Je bent sneller moe, je hebt last van zwangerschapskwaaltjes en je hormonen maken je minder alert waardoor het meer moeite kost om op hetzelfde niveau te presteren. Tel daar de onzekerheden van een zwangerschap bij op. Onzekerheden als de gezondheid van je kindje, het verloop van de bevalling, het toekomstige moederschap en het vinden van de juiste balans tussen werken en moeder zijn. De stress tijdens zwangerschap kan je dan al snel teveel worden. 

Kortdurende stress

Kortdurende stress om een prestatie die je moet leveren of een deadline die je vandaag nog moet halen, kan geen kwaad. Adrenaline en noradrenaline zorgen voor een vlucht- vecht of angstreactie. Je bent alerter en kunt sneller reageren, je prestaties worden daardoor beter. 

Duurt stress langer dan een paar minuten dan komt het hormoon cortisol vrij. Voor een korte duur is dit niet erg. Te lang, te veel cortisol kan wel problemen geven. Groei, botaanmaak en infecties worden geremd, het is slecht voor de hersenen en verzwakt je afweersysteem. 

De mate van stress speelt hier minder een rol dan de duur. Langere tijd lichte stress, door dagelijkse dingen als het zorgen maken over de gezondheid van je baby, kan net zo goed gevolgen hebben voor je kindje. 

Hoe weet je of stress tijdens zwangerschap chronisch is? Dat is lastig te zeggen. Je kunt wel letten op de volgende symptomen:

• Hoofd- en spierpijn

• Snel geïrriteerd

• Slaapproblemen

• Concentratieproblemen 

• Verlies van eetlust of juist eetbuien

• Harde buiken

• Hoge bloeddruk, wat kan leiden tot zwangerschapsvergiftiging

• Psychische klachten, somberheid en angst

• Ongezonde leefstijl, roken, slecht eten

Heb je regelmatig last van een of meerdere symptomen? Tijd om in actie te komen! Bespreek dit met je verloskundige. Cortisol kan een negatief effect op je baby hebben. 

Cortisol baby

Cortisol speelt een belangrijke rol in de zwangerschap. Het hormoon zorgt dat organen rijp worden voor de buitenwereld. De benodigde cortisol maakt de baby zelf aan in de bijnieren. De placenta zorgt ervoor dat de cortisol van de moeder de baby niet kan bereiken. Zo is de baby beschermt tegen een te hoog stressniveau van de moeder. 

Echter werkt dit niet voldoende bij chronische stress. De placenta laat wel cortisol door, waardoor de baby te veel binnenkrijgt. De ontwikkeling van het kindje wordt hierdoor beïnvloedt. Organen worden te vroeg rijp, waardoor ze kleiner blijven dan normaal. Stress is hiermee een risicofactor voor vroeggeboorte.

Ook zijn baby’s gemiddeld iets lichter bij de geboorte. De groei van je baby wordt namelijk geremd door een verminderde doorbloeding van de placenta. Waarschijnlijk ontstaat dit door een te hoge bloeddruk, veroorzaakt door de cortisol. 

Vaker ziek zijn vooral in het eerste jaar en een lagere IQ van je baby worden gezien als mogelijke gevolgen van teveel stress tijdens de zwangerschap. Vooral de eerste maanden zijn hierbij cruciaal, dit is de periode dat de hersenen worden aangelegd. Kindjes waarvan de moeder veel stress had tijdens de zwangerschap lijken zich ook langzamer te ontwikkelen, motorisch en mentaal. 

Stress tijdens zwangerschap voorkomen

Spanningen en stress voorkomen lukt nooit helemaal. Wel kun je voorkomen dat de stress chronisch wordt. Belangrijk hierbij is de juiste balans te vinden tussen jouw belangrijke taken en het zorgen voor jezelf. Stel de eisen aan jezelf bij. Het hoeft niet allemaal perfect te zijn, zeker niet nu je minder energie hebt. Taken delegeren en hulp vragen waar jij het nodig hebt, kan ook stress verminderen. 

Maak jij je zorgen over bijvoorbeeld een miskraam of de bevalling? Dit is helemaal niet gek! Praat hierover met je verloskundige, je partner, vriendinnen, kies iemand bij wie jij je op je gemak voelt. Lucht je hart, laat de zorgen of het verdriet er zijn, accepteer het en geef het daarna een plekje. Dit geeft je de rust om door te kunnen gaan. 

Vind je praten lastig? Schrijf je gedachten op. Dit is ook een fijne manier om je gedachten te ordenen en een plekje te geven.

Zorgen voor jezelf

Het is belangrijk om iedere dag goed voor jezelf te zorgen. Dit doe je door op tijd activiteiten te ondernemen waarvan jij energie krijgt en die je helpen je hormonen in balans te brengen. Voeding, bewegen en ontspanning spelen hierbij een belangrijke rol. Leer jezelf goed kennen, zodat jij weet welke activiteiten jij dagelijks moet doen om voldoende energie te hebben. 

Nu je zwanger bent is dit extra belangrijk, je hormoonhuishouding staat immers op zijn kop. Je zwangerschap zorgt voor een verminderde belastbaarheid, waardoor stress tijdens zwangerschap sneller ontstaat. Alleen energie opdoen door op de bank te gaan hangen helpt je de 9 maanden niet door. Ga bewegen, neem tijd voor jezelf en eet voldoende en gezond. Voeding en beweging hebben immers een grote invloed op je hormoonhuishouding. Een gezonde leefstijl verhoogd je belastbaarheid en houdt je hormonen (meer) in balans. Waardoor jij minder stress ervaart en makkelijker om kan gaan met wat er allemaal gebeurd in je leven. Je ontspannen en gelukkig voelen wordt immers maar door 10% bepaald door de omstandigheden, 40% door je genen en de ander 50% heb jij alleen invloed op. Hoe jij zorgt voor je lichaam en je mindset bepaald dus voor 50% hoeveel stress jij ervaart.

Wil jij meer weten hoe bewegen, voeding, slaap en ontspanning jouw hormonen beïnvloeden? En wat jij zelf kunt doen om minder last te hebben van moodswings en stress tijdens je zwangerschap en het moederschap? Lees hier dan verder: Boost Your Mood.

Beter nu dan nooit

Heb je moeite om van de bank af te komen? Vind je het lastig om taken los te laten en de boel de boel te laten zodat je jezelf op kunt laden? Bedenk dan dat je beter nu kunt beginnen met jezelf te leren kennen. Straks ben je moeder en komen er nog veel meer taken op jouw bordje. Nieuwe ervaringen die jouw aandacht opslokken. Ook dan moet jij voor jezelf blijven zorgen. Zie de periode van je zwangerschap als oefenperiode voor het echte werk: het moederschap. 

Grotere veranderingen, zoals een kind krijgen, brengen stress met zich mee doordat je een nieuwe balans moet zoeken. Door nu al te weten wat jij nodig hebt, heb jij deze balans straks snel weer terug gevonden. 

Zo heb jij alle vaardigheden in huis om met stress om te gaan. Voel je stress opkomen, zet dan een van jouw behoeftes in. Het werk dat blijft liggen, komt later wel. Wanneer jij weer energie hebt, heb jij dit klus veel sneller af. 

Plannen

Het ritme van je kind valt natuurlijk niet te plannen en blijft ook veranderen. Toch geeft dit ‘ritme’ jou wel regelmaat. Doordat de zorgtaken iedere dag hetzelfde zijn, kun jij andere belangrijke taken en jouw zelfzorg hier omheen plannen. Voorspelbaarheid geeft rust. Voor jou en voor je kindje. Klinkt dit saai? Soms misschien wel. Maar minder stress zorgt ervoor dat jij creatiever bent om wat saai is weer leuk te maken. Jouw kindje blij én jij blij!

Kennis is macht

Ben jij onzeker over je zwangerschap, bevalling of het moederschap? Kennis helpt je om je minder onzeker en dus minder gestrest te voelen. Lees boeken, ga naar informatiebijeenkomsten, neem deel aan een cursus, praat met andere zwangeren en jonge moeders. Mogelijkheden te over om aan de juiste informatie te komen. Aan jou de taak om je hierin te verdiepen. 

Ben je op zoek naar slaaptips voor je kindje? Lees dan hier verder: Slaapcoach Baby en Peuter

Met mijn Best9Moms programma combineer ik het leren zorgen voor jezelf, met tips over zwanger zijn, bevallen en moeder worden. Jij gaat op zoek naar de juiste motivatie om het vol te houden, zodat jij doorgaat met zorgen voor jezelf ook na de geboorte van je kindje of een andere grote verandering in jouw leven. 

Download gratis mijn folder: 5 tips - Laat je kindje je leven compleet maken! Waarin ik je mijn beste tips deel om niet alleen moeder, maar ook jezelf te zijn.