De keizersnede, een vorm van bevallen. Soms een onnatuurlijke bevalling genoemd, voor anderen het middel voor een pijnvrije bevalling. Wereldwijd zijn er grote verschillen in het aantal baby’s dat met een keizersnede wordt geboren. Nederland scoort laag als gekeken wordt naar andere Westerse landen. Wanneer wordt er gekozen voor een keizersnede en zitten hier risico’s aan? 

Keizersnede: cijfers wereldwijd

Wereldwijd wordt 21% van de kinderen met een keizersnede geboren. In Nederland is dit 15%. Volgens WHO een prima percentage. De WHO gaat uit van 15% van de geboortes waarbij er een medische noodzaak is voor een keizersnede. In de andere gevallen wordt een keizersnede gekozen vaak uit angst of gemak. 

Landen als Brazilië komen zelf boven de 50%, de Verenigde Staten 33%.   

In de Amerika is angst van de gynaecoloog een van de oorzaken. Ze vrezen voor een rechtszaak bij complicatie na een vaginale bevalling. Na een keizersnede lopen ze dit risico niet, aangezien de rechter concludeert dat ze alles hebben gedaan om de veiligheid te waarborgen. De keuze voor een keizersnede is op deze wijze een stuk sneller gemaakt. 

In Nederland, maar ook wereldwijd stijgt het aantal keizersneden de laatste jaren flink. Oorzaak hiervan zijn een stijging van medische ingrepen als een ruggenprik of inleiding. Vaker wordt hiervoor gekozen, met of zonder medische noodzaak. Dit zorgt voor meer complicaties tijdens de geboorte en daarmee vooral meer spoedkeizersneden. 

Ook stijgt de leeftijd waarop vrouwen kinderen krijgen. Op oudere leeftijd is een keizersnede ook vaker noodzakelijk. 

Wanneer keizersnede?

Een keizersnede is in veel landen al een keuze, medisch noodzakelijk of niet. In Nederland wordt hier niet zo snel aan meegewerkt. Al kunnen vrouwen op basis van angst voor de bevalling al wel een keizersnede krijgen. 

Een keizersnede is een medische ingreep, een ingrijpende operatie. Meestal wordt hiervoor gekozen met een medische reden:

• Het hoofdje van de baby is te groot voor een geboorte door het bekken

• Het bekken is te klein of heeft een afwijkende vorm, bijvoorbeeld na ziekte of een ongeval

• Een voorliggende placenta (placenta praevia) omdat deze de baarmoedermond afsluit

• Wanneer de placenta al voor de bevalling loslaat. Je kindje krijgt dan geen zuurstof en voedingsstoffen meer

• Dwarsligging van de baby

• Stuitligging (als verwacht wordt dat dit problemen zal geven bij een gewone bevalling)

• Tweelingzwangerschap (afhankelijk van de positie van de kinderen), bij een drie- of meerling wordt bijna altijd gekozen voor een keizersnede

• De navelstreng daalt eerder het geboortekanaal in of raakt bekneld

• Bepaalde ziekten bij de moeder, zoals, zwangerschapsdiabetes, zwangerschapsvergiftiging of een bekkenafwijking

Soms wordt tijdens de bevalling besloten over te gaan tot een spoedkeizersnede. Dit is nodig als:

• De conditie van de baby problemen geeft

• Er onvoldoende voortgang van de ontsluiting of uitdrijving is

Wanneer keizersnede: niet noodzakelijk

Sommige vrouwen kiezen bewust zelf voor een keizersnede. In Nederland gebeurd dit minder vaak, maar er zijn landen waar dit heel normaal is. Waarom?

• Angst voor de bevalling, al dan niet door een trauma van een vorige bevalling

• Pijn vermijden

• De vagina intact willen houden

• Overtuiging dat het veiliger is voor de baby

Hoe lang duurt een keizersnede

Een keizersnede is geen makkelijke operatie. Een keizersnede is arbeidsintensief en duurt gemiddeld 45-60 min. 

Voorafgaand aan de keizersnede wordt de moeder verdoofd. Er kan gekozen worden voor een narcose of een ruggenprik. Dit laatste heeft de voorkeur, aangezien je zo de geboorte wel bewust kunt meemaken. Dit is goed voor de hechting met je kindje. 

Je kindje wordt al vrij snel geboren, meestal al in de eerste 10 min. Als alles goed gaat mag je dan je kindje alvast even vasthouden. Daarna wordt je buik weer, laagje voor laagje gehecht. Dit neemt het meeste tijd in beslag. Er worden oplosbare hechtingen gebruikt, zodat deze niet meer verwijderd hoeven te worden. 

Risico’s keizersnede

In Nederland wordt de keizersnede alleen gedaan als het noodzakelijk is. Terecht, want er zitten zeker wel risico’s aan voor moeder en kind. De voordelen, een pijnloze bevalling, wegen hier niet tegenop. Zeker niet, omdat het herstel vaak veel pijnlijker is en langer duurt dan na een vaginale bevalling. Daarnaast ben je vaak minder mobiel in de eerste weken. Wat het lastiger maakt om er voor je kindje te zijn. 

De risico’s van een keizersnede op een rijtje:

Moeder

∙ Bloedarmoede

∙ Infectie van de wond

∙ Blaasontsteking

∙ Trombose

∙ Bloeduitstorting in de wond

∙ Nabloeding in de buik

∙ Beschadiging van de blaas of darmen

Na een keizersnede wordt aangeraden minimaal een jaar te wachten voordat je weer zwanger bent. Je krijgt een medische indicatie en gaat in het ziekenhuis bevallen. Afhankelijk van de genezing van het litteken weefsel mag je wel vaginaal bevallen. Er is een kans dat het litteken scheurt tijdens de bevalling. In sommige gevallen groeit de placenta vast aan het litteken, waardoor er een grote kans is op bloedingen. 

Een keizersnede neemt ook risico’s met zich mee voor een volgende zwangerschap. Deze risico’s zijn klein, maar wel ernstig. Nog een reden om niet zomaar voor een keizersnede te kiezen, als het niet medisch noodzakelijk is.

• Meer kans op bloedingen

• Meer kans op een doodgeboren kindje

• Meer kans op vroegtijdige bevallingen

• Meer kans op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Risico’s voor je baby

Ademhalingsproblemen komen met regelmaat voor. Doordat het vruchtwater niet uit de longen wordt geperst bij de geboorte, zoals bij een vaginale bevalling. Het kan nodig zijn dat de baby aan de beademing moet na de geboorte. 

Daarnaast heeft een keizersnede op de korte termijn invloed op de ontwikkeling van het immuunsysteem. Keizersnede kindjes hebben meer kans op allergieën en astma. Dit wordt veroorzaakt door een andere hormonale en bacteriële ontwikkeling (darmen). Wat de effecten hiervan op langere termijn zijn, is nog niet duidelijk. 

De keizersnede: mentale gevolgen

Een geplande of spoedkeizersnede, het doet mentaal wat met je. Soms is het opluchting dat je de bevalling niet hoeft te doorstaan, soms een gevoel van falen dat je niet vaginaal hebt kunnen bevallen. Hoe jij je mentaal ook voelt. Besteed hier bewust aandacht aan in je herstelperiode. Praat over je ervaringen, schrijf het op en geef het zo een plekje. Blijf er niet mee rondlopen als het je niet lekker zit. Je kraamperiode is een periode om van te genieten. Je bevalling hoeft hier geen negatieve stempel op te blijven drukken. 

Herstellen keizersnede

Het herstel van een keizersnede duurt in de meeste gevallen langer dan het herstel na een vaginale bevalling. Je buik wordt open gesneden, dit is een flinke operatie. Alleen al het herstel van de wond, duurt minimaal 6 weken. In deze periode mag je niet zwaar tillen en is rust het belangrijkste voor je herstel. 

Lees hier meer over het fysieke en mentale herstel: Hoe herstel je na je bevalling?

Wel kun je in deze periode starten met kraambed oefeningen, voor het herstel van je bekkenbodem- en buikspieren. Je buikspieren zijn vaak intact gelaten tijdens de operatie, maar natuurlijk wel uitgerekt door de groeiende buik. Je bekkenbodemspieren hebben het minder zwaar gehad, dan bij een vaginale bevalling. Maar ook nu heb je tijd nodig om te herstellen. De druk van je babybuik tijdens de zwangerschap, maakt dat ook na een keizersnede tijd voor herstel nodig is. Bouw het iets rustiger op dan na een vaginale bevalling. 

Sporten na keizersnede

Sporten na een keizersnede kan zodra de wond goed genezen is. Tot die tijd kun je alvast aan de slag met de kraambed oefeningen. Na 8 weken zou je, zonder complicaties, weer kunnen starten met sporten. Doe dit bij voorkeur onder begeleiding van een gespecialiseerd trainer. Zo weet je zeker dat je veilig het sporten weer kunt opbouwen. Wat het risico op klachten verminderd.