Je hebt een fijne baan en een leuke werkgever en dan wordt je zwanger. Dit betekend niet alleen dat je moeder gaat worden, maar dit heeft ook invloed op je werk. 

Wanneer ga je dit aan je werkgever vertellen? Wat voor afspraken ga je maken? Wat zijn de rechten en plichten rondom je zwangerschap en je verlof?

Een heleboel vragen die ik in dit artikel ga beantwoorden.

Wanneer vertel je dat je zwanger bent?

Volgens de wet hoef je je werkgever pas 3 weken voor je verlof ingaat, te vertellen dat je zwanger bent. Technisch gezien kun je dus wachten tot je 33 weken zwanger bent. Heel realistisch en handig is dit in de meeste situaties niet. Je mag namelijk geen aanspraak maken op je rechten, als je niet open bent over je zwangerschap. 

De meeste vrouwen wachten tot de termijn echo bij 12 weken hebben gehad. Het risico op een miskraam is nu aanzienlijk lager en je buik begint langzaam zichtbaar te worden. 

Nog een voordeel, vanaf nu mag je de controle afspraken bij de verloskundige of gynaecoloog onder werktijd plannen. 

Soms is het echter noodzakelijk om eerder je zwangerschap bekend te maken. Het 1e trimester is voor veel vrouwen zwaar, misselijkheid en vermoeidheid kunnen zorgen dat jij je werkzaamheden niet uit kunt voeren. Je kunt je natuurlijk ziekmelden of extra vrije dagen opnemen, maar eerlijkheid naar je werkgever werkt vaak beter. 

Informatie van werkgever

Je werkgever is verplicht om een risico inventarisatie en evaluatie te hebben, met betrekking tot de zwangerschap. Hierin staan eventuele risico’s met betrekking tot je zwangerschap vermeldt, met daarin uitgelegd hoe jouw werkgever hiermee omgaat. 

Deze wordt niet automatisch verstrekt. Het is goed om deze wel op te vragen, zo weet jij waar je aan toe bent en heb je een mooi uitgangspunt om met je werkgever in gesprek te gaan. 

Wat zijn je rechten en plichten?

Nadat jij hebt verteld dat je zwanger bent, is je werkgever verplicht je te informeren over je rechten en plichten. Jij hebt onder andere recht op een veilige werkplek. Veilig betekent dat je baby geen schade mag oplopen van jouw werkomstandigheden. Denk aan veel staan, zwaar tillen, extreme temperaturen (hitte/ koude) of schadelijke straling. 

Je werkgever is verplicht om je aangepast werk te geven of hulpmiddelen beschikbaar te stellen, waardoor jij je werk veilig kunt uitvoeren. Mochten hier geen mogelijkheden voor zijn dan wordt je vrijgesteld van werken en heb je recht op een ziektewet uitkering. 

Werk(stress)

Het is belangrijk dat jij zelf opkomt voor je rechten, je werkgever gaat dit niet doen! Houd je energie en belastbaarheid goed in de gaten. Merk je dat de stress oploopt? Ga dan in gesprek met je werkgever! Stress is het laatste wat je wilt hebben tijdens je zwangerschap. 

Weet dat je recht hebt op extra pauzes (tot ⅛ van je werktijd), je de mogelijkheid moet hebben om even te gaan liggen op een bank of bed en dat je geen overuren, onregelmatige werktijden of nachtdiensten hoeft te draaien. 

Op het moment dat je werkgever weigert mee te werken, stap dan naar de bedrijfsarts. Leg de situatie uit en bekijk samen hoe jullie je werkgever kunnen overtuigen van de noodzaak en het recht dat je hebt. Mocht dit niet werken dan kun je altijd nog melding maken van zwangerschapsdiscriminatie. 

Ontslag tijdens je zwangerschap

Je mag niet ontslagen worden, omdat je zwanger bent. Ook niet als jij op je strepen gaat staan wat betreft je rechten. Dit recht blijft geldig tot 6 weken nadat jij je werkzaamheden hebt hervat, na afloop van je verlof. 

Uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd. Je kunt nog steeds op staande voet ontslagen worden, een tijdelijk contract hoeft niet verlengt te worden en bij een faillissement ben je gewoon je baan kwijt. 

Toch zijn er genoeg situaties waarin dit niet goed gaat. 65.000 vrouwen, zwanger of jong moeder, hebben jaarlijks te maken met discriminatie op de werkvloer. Zorg dat je hier alert op bent en maak een melding als jij wordt benadeelt. 

Keuze

Dit hoeft niet te betekenen dat jij van al je rechten gebruik moet maken. Je hebt altijd een keuze. Misschien wandel jij fluitend door je zwangerschap en vind je het heerlijk om al je werkzaamheden en werktijd ten volle te benutte. Prima, als het goed voelt gewoon doen. Het is goed om wel te weten waar je recht op hebt, als het minder makkelijk gaat. Zo kun jij voorkomen dat jouw fysieke en mentale belasting te hoog oploopt. Blijf gedurende je zwangerschap in gesprek met je werkgever, zo voorkom je dat een vraag om extra pauze of vervangende werkzaamheden uit de lucht komt vallen. 

Leg afspraken vast

Tijdens de gesprekken met je werkgever maak je afspraken. Denk hierbij aan aanpassingen van je werkzaamheden, maar ook aan afspraken over je verlof en het hervatten van je werkzaamheden. Het komt zo vaak voor dat er in jouw afwezigheid tijdens je verlof, veel veranderd op je werk. Om te voorkomen dat gemaakte afspraken niet nagekomen worden, kun jij ze maar beter op papier hebben, ondertekend door je leidinggevende. Zo kun jij op je strepen staan zodra je terugkomt. 

Wat zou je zeker moeten vastleggen?

1. Begin met de start- en einddatum van je verlof. 

Je verlof duurt minimaal 16 weken en gaat ergens tussen de 4-6 weken voor je uitgerekende datum in. Bij verschillende werkgevers kun je je verlof verlengen (betaald of onbetaald) of vakantiedagen opnemen om later te starten met werken. Er zijn zelfs mogelijkheden om uren verspreid op te nemen. Een mooie manier om rustig aan te starten als werkende moeder.

Weet ook dat je gewoon vakantiedagen opbouwt tijdens je verlof. Reden te meer om nog even een vakantie vast te plakken aan je verlof!

2. Het aantal uren dat je gaat werken na je verlof

Leg dit goed vast, samen met je werkdagen. Veel vrouwen gaan minder werken na hun verlof. Ben hier eerlijk over met je werkgever, zo kun je samen kijken wat dit betekend voor de werkzaamheden die je uitvoert. Soms past het namelijk niet bij je functie om minder uren te gaan werken. Dan is het goed om dit vooraf te weten. Zo kun jij een afgewogen keuze maken, ga je andere werkzaamheden doen of blijf je toch meer uren werken. 

3. Salarisafspraken

Het kan zijn dat er bij een veranderende functie ook een ander salaris behoort. Maak hier vooraf afspraken over. Zo kom jij niet voor verrassingen te staan. 

4. Faciliteiten na de bevalling

Wil je borstvoeding gaan geven, dan heb je recht op een afsluitbare en afschermbare kolfruimte met een (comfortabele) zitplek en koelkast. Bespreek dit voor je verlof, zo krijgt je werkgever de tijd om dit voor je te regelen. Je hebt het recht om de eerste 6 maanden na de geboorte van je kindje, ¼ van je werktijd aan voeden te besteden. Daarna wordt dit minder, maar blijft je recht op een kolfruimte en kolven of voeden onder werktijd. Maak ook hier afspraken over, hoe zie jij dat dit in de praktijk kan werken? 

5. Afspraken over contactpersonen

Bespreek met je werkgever bij wie je terecht kunt met vragen en uitdagingen. Denk hierbij aan praktische zaken, medische problemen, wijzigingen rondom je verlof of problemen rondom je werkdruk. Vaak klop je als eerste aan bij je leidinggevende, helaas kan of wil die je niet altijd verder helpen. Het is goed om te weten bij wie je binnen het bedrijf of de instelling nog meer terecht kunt. 

Zoals je ziet komt er nogal wat kijken bij een zwangerschap. Zelf heb ik niet altijd alles goed geregeld. Ik dacht dat het wel goed zou komen. Vol vertrouwen, maar wel wat naïef. Helaas kwam ik bedrogen uit. Na mijn verlof waren mijn werkzaamheden wel degelijk veranderd. Er was zoveel gebeurd binnen mijn team, dat ik niet dezelfde werkzaamheden kon hervatten. Hier waren afspraken over gemaakt, maar deze had ik niet voldoende vastgelegd. Ik kon hier niet op terugvallen. Ik heb zelfs een discussie met mijn leidinggevende gehad over de einddatum van mijn verlof. Helemaal geen prettige manier om weer aan het werk te gaan!

Ik raad je dan ook aan om het zekere voor het onzekere te nemen, want helaas ben ik geen uitzondering. De discussies hebben mij uiteindelijk mijn baan gekost, mijn tijdelijke contract werd niet verlengt. Heel jammer, omdat dit wel te voorkomen was geweest.

Vind je het moeilijk om vooraf al keuzes te maken. Dat is helemaal niet erg. Volg je gevoel en zorg dat er in ieder geval iets vastligt. In overleg met je werkgever kun je hier later op terugkomen. Het enige wat ik niet op voorhand zou doen, is ontslag nemen. Ook niet voor een deel van je uren. Een ontslag kun je namelijk niet zomaar terugdraaien. Het is beter om tijdelijk ouderschapsverlof op te nemen, betaald of onbetaald. Zodra je recht hierop is verlopen, kun je alsnog deeltijdontslag overwegen. 

Nieuwsgierig naar wat ik met Best9Moms voor je kan betekenen? Maak dan een afspraak voor een vrijblijvende intake. We kijken samen naar jouw situatie, jouw vragen en de mogelijkheden van de Best9Moms programma’s