Een zwangerschapsvergiftiging het klinkt eng en kan heel ernstig zijn. Maar wat is een zwangerschapsvergiftiging of toxicose? Hoe ontstaat het en hoe wordt een zwangerschapsvergiftiging behandeld? Ik neem je mee door alle feiten en weetjes over een zwangerschapsvergiftiging. Ondanks de naam, heeft het trouwens niets met een vergiftiging te maken, maar wel alles met een hoge bloeddruk tijdens je zwangerschap. De officiële naam van een zwangerschapsvergiftiging is dan eigenlijk ook zwangerschapshypertensie. 

Wat is een zwangerschapsvergiftiging?

Een zwangerschapsvergiftiging is een verzameling van complicaties tijdens de zwangerschap, die allemaal te maken hebben met een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. 10-15% van de vrouwen krijgt te maken met een vorm van zwangerschapsvergiftiging. Dit kan zeer ernstige gevolgen hebben voor mama en voor de baby. In de meeste gevallen ontstaat een zwangerschapsvergiftiging tussen de 20-24 weken zwangerschap. Zoals gezegd is een zwangerschapsvergiftiging geen vergiftiging maar een auto-immuunreactie, waarbij waarschijnlijk de aanleg, ontwikkeling en ingroei van de placenta in de baarmoeder een rol spelen.

Zwangerschapsvergiftiging of toxicose kan voorkomen in 5 vormen. 

(Hypertensie = een hoge bloeddruk onderdruk boven 90, bovendruk boven 140)

1. Pre-extente hypertensie: Voor je zwangerschap had je al een hoge bloeddruk en tijdens je zwangerschap is er geen eiwit in je urine gevonden. Een belangrijke indicator, maar je hebt nog geen zwangerschapsvergiftiging.

2. Zwangerschapshypertensie: Voor je zwangerschap had je geen hoge bloeddruk en tijdens je zwangerschap is je bloeddruk verhoogd, er zijn geen eiwitten in je urine gevonden. Ook nu heb je nog geen zwangerschapsvergiftiging, maar dit is wel een signaal om je goed in de gaten te houden.

3. Pre-eclampsie: Een combinatie van een hoge bloeddruk en eiwitten in de urine wordt pre-eclampsie genoemd. Je nieren werken minder goed, waardoor er meer eiwitten worden afgevoerd door je lichaam. Dit wordt aangetoond door de eiwitten in je urine. Ook stollingsproblemen en oedeem kunnen ontstaan, doordat je bloedvaten en lever minder goed werken. 

4. HELLP-syndroom: Het HELLP syndroom staat voor afbraak van rode bloedcellen, een tekort aan bloedplaatjes en leverfunctiestoornissen. Dit gaat vaak gepaard met een hoge bloeddruk of pre-eclampsie, al kun je al ziek zijn zonder dat je bloeddruk is verhoogd. Een HELLP kan een groeiachterstand bij je kindje veroorzaken. Een HELLP kan ook nog tijdens de bevalling of tot een week daarna ontstaan. 

5. Eclampsie: de meest ernstige vorm van zwangerschapsvergiftiging, je krijgt stuipen of trekkingen zoals bij een epileptische aanval. Dit wordt veroorzaakt door een te hoge bloeddruk in je hersenschors. Dit kan een hersenbloeding veroorzaken. Een eclampsie is zeer ernstig en kan het leven van moeder en kind in gevaar brengen. 

   In theorie kan een eclampsie in Nederland niet meer voorkomen. Goede begeleiding en tijdig ingrijpen, door middel van een spoedkeizersnede of inleiding, zorgen dat het zover niet hoeft te komen.

Hoe krijg je zwangerschapsvergiftiging

Tijdens je zwangerschap verandert je bloeddruk, je vochthuishouding en je bloedsomloop. Deze aanpassingen zijn nodig om je kindje te voorzien van voldoende bloed, zodat deze goed kan groeien. Soms gaat er iets mis bij deze aanpassingen. Wat hier de exacte oorzaak van is, is nog niet bekend. Wel is duidelijk dat de ontwikkeling van de placenta, erfelijkheid en het afweersysteem hierbij een rol spelen. 

Het is lastig aan te geven welke vrouwen meer risico lopen op het ontwikkelen van zwangerschapshypertensie. Toch zijn er een aantal risicofactoren aan te wijzen. 

• Suikerziekte en hart- en vaatziekten

• Nierziekten

• Sommige auto immuunziekten

• Hoge bloeddruk voor de zwangerschap

• Meerlingzwangerschap

• Overgewicht

• Leeftijd boven de 40

• Een zus of je moeder had een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap

Wat te doen bij zwangerschapsvergiftiging

Helaas is er nog geen behandeling die een pre-eclampsie of HELLP kan bestrijden. Zwangerschapsvergiftiging wordt veroorzaakt door de zwangerschap. Het beëindigen van de zwangerschap is hierdoor de enige behandelmethode. In ernstige gevallen is een spoedkeizersnede of inleiding de enige manier om moeder en kind te redden. Dit kan betekenen dat je kindje prematuur wordt geboren en extra zorg nodig heeft. Vaak wordt je dan geplaatst in een gespecialiseerd ziekenhuis. 

Is de situatie minder ernstig, dan wordt er gekozen om vooral de symptomen te bestrijden en de gevolgen te beperken. Zo krijgt je kindje de tijd om zich verder te ontwikkelen en heeft het meer kans bij de geboorte. Je wordt dan goed in de gaten gehouden. Uiteindelijk kan dan alsnog de keuze gemaakt worden om je kindje eerder te halen. Uitgangspunt is dat jouw leven niet in gevaar mag komen. 

Een hoge bloeddruk is een veroorzaker van zwangerschapsvergiftiging. Een zoutarm dieet en bedrust kunnen helpen om de bloeddruk te verlagen. Daarnaast kan medicatie de bloeddruk verlagen, stuipen en trekkingen verminderen en vroeggeboorte voorkomen. In veel gevallen wordt je in het ziekenhuis opgenomen ter observatie of krijg je extra controles. Je bloed en urine worden in de gaten gehouden, je krijgt extra echo’s om je kindje goed te kunnen volgen en met de CTG wordt het hartje goed in de gaten gehouden. 

Symptomen van zwangerschapsvergiftiging

Zwangerschapsvergiftiging kun je herkennen aan de volgende symptomen:

• Hoofdpijn

• Vaag zien, lichtflitsen of sterretjes zien

• Pijn of een knellend gevoel in de buik (alsof een riem wordt strak getrokken)

• Misselijkheid en braken

• Vocht vasthouden: zwellingen aan onderbenen, handen en gezicht 

• Tintelende vingers

• Vermoeidheid

• Trillen als gevolg van prikkeling van de zenuwen

• Het gevoel hebben dat er een grote druk op je longen staat en je weinig lucht krijgt. Door het eiwit verlies houdt je mogelijk meer vocht vast, dit kan zorgen voor vocht in de longen en ademhalingsproblemen.

Ervaar je een of meerdere van deze symptomen, neem dan contact op met je verloskundige of gynaecoloog!

Zwangerschapsvergiftiging na bevalling

Herstellen van een zwangerschapsvergiftiging duurt vaak langer dan na een ‘normale’ zwangerschap en bevalling. Je bent immers ernstig ziek geweest. Je lichamelijke conditie is zwak, je hebt moeite om met prikkels om te gaan en kunt je moeilijker concentreren. Is je kindje erg vroeg geboren en komt het, voor langere tijd, in de couveuse te liggen, dan vraagt de hechting met je kindje extra aandacht. 

Emotioneel is een zwangerschapsvergiftiging zwaar. Je kunt het gevoel hebben dat je lichaam heeft gefaald en je zwangerschap en bevalling zijn anders verlopen dan jij in gedachten had. In sommige gevallen kan dit leiden tot depressie of PTSS. Aandacht voor goede, emotionele nazorg is heel belangrijk. 

Lichamelijk herstel je volledig van een zwangerschapsvergiftiging. Neem hier echter wel de tijd voor. Overleg bijvoorbeeld met je werkgever over een verlengd verlof, want dit ga je wel nodig hebben. 

Aandacht voor onderliggende oorzaken van zwangerschapsvergiftiging is belangrijk. De kans op bijvoorbeeld een hartinfarct of hersenbloeding op latere leeftijd is aanzienlijk groter na een zwangerschapsvergiftiging. Een gezonde leefstijl na je bevalling helpt je om de risico’s te verminderen. 

Borstvoeding na zwangerschapsvergiftiging

Heb je zwangerschapsvergiftiging gehad, dan kun je na de bevalling gewoon borstvoeding geven. Mocht je kindje te vroeg zijn geboren, dan kan het zijn dat je eerst alleen kolft, omdat je kindje nog niet zelfstandig kan drinken. Houd er rekening mee dat borstvoeding geven extra energie van je lichaam vraagt. Dit hoeft overigens geen reden te zijn om het niet te doen, ook al heeft je lichaam extra tijd nodig om te herstellen. 

Risico’s voor een volgende zwangerschap na zwangerschapsvergiftiging

Adviezen voor een volgende zwangerschap zijn vaak terughoudend. Neem vooral de tijd! Zowel om fysiek als emotioneel te herstellen. Ondanks dat je uit voorzorg medicatie krijgt, is de kans 15-20% dat je opnieuw zwangerschapsvergiftiging ontwikkeld. Dit risico kan fors hoger zijn als je lichaam niet volledig herstelt is en je bijvoorbeeld nog steeds een hoge bloeddruk hebt, een slechte nierwerking, een stofwisselingsziekte of verhoogde tromboseneiging hebt. Laat je goed adviseren door je gynaecoloog en wacht tot je er fysiek en mentaal helemaal klaar voor bent. Ook dit kan zwaar zijn, blijf hierover in gesprek met je partner, arts en andere naasten.

Gezonde leefstijl

Na een zwangerschapsvergiftiging is een gezonde leefstijl extra belangrijk. Je hebt immers een grotere kans op hart- en vaatziekten op latere leeftijd. Een gezonde leefstijl volhouden is een uitdaging. Voldoende bewegen, gezond eten en voldoende ontspannen kost aandacht en tijd. Toch levert het ook heel veel voor je op. Je bent gezonder en hebt meer energie. Je krijgt de ruimte om veel meer te genieten van je gezin en ziet de toekomst met veel meer (zelf)vertrouwen tegemoet. 

Nieuwsgierig naar wat ik met Best9Moms voor je kan betekenen? Maak dan een afspraak voor een vrijblijvende intake. We kijken samen naar jouw situatie, jouw vragen en de mogelijkheden van de Best9Moms programma’s