Fysieke en mentale klachten in de dagen voor je menstruatie worden het Premenstrueel Syndroom (PMS) genoemd. Deze klachten kunnen zo heftig zijn dat je niet al je dagelijkse dingen kunt blijven doen. De klachten verdwijnen zodra de menstruatie op gang gekomen is. PMS wordt veroorzaakt door de hormoonwisselingen tijdens je cyclus. 

Klachten bij PMS

Bijna alle vrouwen ervaren wel klachten in de dagen voor de menstruatie. 5% van de vrouwen tussen de 15 en 45 jaar ontwikkelt PMS. Waarbij de grootste groep tussen de 35-45 jaar is. Pijnlijke borsten, een korter lontje, vermoeidheid en hoofdpijn, we herkennen het allemaal wel. Soms zijn deze klachten echter zo heftig dat je dagelijkse activiteiten niet meer kunt doen. Depressieve gevoelens of migraine zorgen ervoor dat je liever de hele dag in bed blijft. Ook kunnen klachten als migraine, epilepsie, allergieën of diabetes heftiger worden in de week voor je menstruatie.  

Hoe weet ik of ik PMS heb?

De diagnose PMS wordt gesteld door de huisarts of gynaecoloog. Er is geen bloedtest om PMS vast te stellen. Vaak wordt er een dagboek gebruikt. Hierin noteer je een maand lang dagelijks je klachten. Zo kan de arts kijken of de klachten ook echt alleen rondom de periode dat progesteron piekt aanwezig zijn. Om de diagnose PMS te krijgen moeten de klachten minstens één week per maand afwezig zijn. 

Het ontstaan van PMS

PMS ontstaat in de laatste fase van je menstruatiecyclus, het moment dat het hormoon progesteron piekt. PMS klachten verdwijnen zodra progesteron weer daalt, aan het begin van je menstruatie. Progesteron is een kalmerend hormoon, het zorgt voor rust, ontspanning en passiviteit. Zijn je hormonen in balans en geef jij toe aan deze rustige fase van je cyclus, dan zul je minder klachten ervaren. Is je oestrogeenniveau of je cortisolniveau echter te hoog? Dan is de kans groot dat jij wel klachten ervaart. Een teveel aan oestrogeen (oestrogeen dominantie) zorgt immers dat de balans met progesteron niet meer optimaal is. Voor de aanmaak van cortisol gebruikt je lichaam progesteron. Hierdoor daalt het progesteron niveau en ontstaat er ook een disbalans. 

Doktersadvies bij PMS

Het eerste doktersadvies is om je leefstijl aan te passen. Meer bewegen en gezonder eten zorgen voor minder klachten. Mocht dit niet voldoende helpen, dan kan medicatie een uitkomst bieden. Antidepressiva of anti conceptie wordt dat voorgeschreven. In zeer ernstige gevallen kan worden besloten om de eierstokken en/of de baarmoeder te verwijderen. 

Heb jij een regelmatige cyclus? Lees hier meer over PCOS -  zwanger worden en vruchtbaarheid.

Omgaan met PMS klachten

Cortisol 

PMS klachten verminderen door stress te vermijden in de laatste week voor je menstruatie. Zo wordt je progesteron niet opgebruikt bij de aanmaak van cortisol en behoud je een goede balans. Hoe pak je dit aan?

• Plan je agenda niet te vol tijdens deze dagen. Sociale activiteiten kunnen best een weekje wachten. 

• Sport niet te intensief. Wandelen, fietsen en yoga zijn prima activiteiten.

• Eet voldoende en gezond.

• Ga op tijd naar bed en pak wat extra rust. 

• Maak geen overuren op je werk en plan bij voorkeur geen deadlines en nachtdiensten. 

Oestrogeen dominantie

Oestrogeen dominantie ontstaat enerzijds door een teveel aan oestrogeen dat je binnen krijgt door bijvoorbeeld voeding, anderzijds doordat oestrogeen onvoldoende wordt afgebroken in je lichaam (lever). Het gebruik van medicatie (anticonceptie) of veel alcohol consumptie kunnen zorgen dat je lever minder oestrogeen af kan breken. Een derde oorzaak is een te laag progesteron niveau, ontstaan door bijvoorbeeld te veel stress. 

Gezonde voeding, weinig stress en voldoende bewegen kunnen de oplossing van oestrogeen dominantie zijn.

Meer over hormonale anticonceptie lees je hier: De controverse van de pil

Gezonde leefstijl bij PMS

Een gezonde leefstijl helpt bij het voorkomen van PMS klachten. Zelf merk ik dit verschil ook echt. Een stressvolle periode net voor mijn menstruatie, zorgt voor meer klachten. Net als een menstruatie die tijdens mijn vakantie valt. In de vakantie beweeg ik immers minder en eet ik minder gezond. Een gezonde leefstijl heeft direct een effect op je klachten. Een mooie motivatie om hiermee aan de slag te gaan. 

Leven volgens je cyclus

Het mooie is dat je echt niet de hele maand een super streng dieet of een zwaar sportregime hoeft te volgen. Beter van niet zelfs! Gedurende je cyclus vraagt je hormoonhuishouding om een andere aanpak. Je cyclus bestaat uit 4 fases. 

Fase 1: Dag 1-10 Start van de menstruatie - In deze fase gaat je belastbaarheid langzaam omhoog. Gezonde voeding is belangrijk, je kunt wel beter omgaan met stress. 

Fase 2: Dag 10-14 Rondom de ovulatie. Deze fase zal later zijn als je cyclus langer duurt of eerder komen bij een kortere cyclus. In deze fase wil je minder stress en mag je iets meer koolhydraten eten. 

Fase 3: Dag 15-19 In deze periode kun je goed omgaan met stress en gezonde voeding zorgt dat je bloedsuiker laag blijft. 

Fase 4: Dag 20-28 Tijd om rust te nemen en te herstellen. Jij moet je lichaam voeden, neem rust en voorkom stress. Nu mag je bloedsuiker iets hoger zijn, voldoende koolhydraten in je voeding helpen je hierbij. Sport nu niet intensief. 

De meest effectieve methode voor een gezonde hormoonhuishouding en daarmee het voorkomen van PMS klachten is door te vasten op het ritme van je cyclus. Per fase volg je een ander voedings- en beweeg ritme, waardoor jij je hormonen optimaal voedt. 

Lees hier meer over: Vasten voor vrouwen