Als vrouw voel je je al snel op en top zwanger. De hormonen gieren door je lichaam en de zwangerschapskwaaltjes zijn niet te negeren. Dit is ook het startsein voor je mentale voorbereiding op het moederschap. Voor mannen is dit vaak anders. Ze hebben natuurlijk een positieve zwangerschapstest gezien, maar merken verder nog helemaal niets. De aandacht in deze periode gaat dan ook vooral naar de vrouw. 

De overgang van vrouw naar moeder is veelbesproken. Vaders komen echter weinig aanbod. Toch verandert er ook voor een man heel veel tijdens de eerste 1000 dagen van hun kindje, van conceptie tot 2 jaar. Fysiek hoeft hij geen baby te dragen of te baren. Toch gebeurd fysiologisch en hormonaal veel voor de man. Een goede zaak, want zo wordt papa ook voorbereid op de vaderrol. 

Testosteron

Vooral het hormoon testosteron speelt een grote rol in de veranderingen bij de vader. Vaak daalt het testosteron level al tijdens de zwangerschap en anders toch zeker wel na de geboorte van het kindje. Mannen kunnen hierdoor hun emoties beter reguleren, beter omgaan met frustraties en zijn minder impulsief. Met positieve gevolgen: vaders zijn meer beschermend voor hun kindje en nemen meer tijd om te zorgen. Ze verleggen hun focus makkelijker naar het gezin. 

Oxytocine en dopamine

Een ander gevolg van de daling van testosteron is een stijging van de hormonen oxytocine en dopamine. Testosteron blokkeert namelijk de aanmaak van deze twee hormonen. (Aanstaande) vaders worden hierdoor gevoeliger, hebben meer empathie en kunnen beter aanvoelen wat hun kindje nodig heeft. Het opbouwen van een band met hun kindje wordt hierdoor makkelijker. 

Deze veranderingen in de hormoonhuishouding van de vaders is zelfs terug te zien in de hersenen. De gebieden in de hersenen voor zorg en empathie worden groter. 

Transitie van man naar vader

De overgang van man naar vader krijgt steeds meer aandacht. Mannen willen graag meer betrokken zijn en een echte vaderrol aannemen. Toch is het oproepen van een vadergevoel moeilijker voor de man, dan het moedergevoel voor een vrouw. Met een kindje in je buik en allerlei zwangerschapskwaaltjes, voelt het al snel echt. Bij de man begint het vaak pas te leven als zijn vrouw een zichtbaar buikje krijgt of als ze het kindje op de echo hebben gezien. 

Belang van de 1e 1000 dagen voor het vaderschap

Toch zijn de eerste 1000 dagen heel belangrijk voor de vader-kind relatie. Dit start dus al vanaf de conceptie. De rol van de vader tijdens de eerste 1000 dagen is een goede voorspeller voor de rest van het vaderschap. Hoe meer een man betrokken is bij zijn kindje, hoe beter de band tussen vader en kind zal zijn. 

Moeders bouwen van oudsher makkelijker een band op met hun kindje. Echter lijkt het erop dat dit vooral komt door de traditionele rolverdeling, waardoor moeders meer tijd met hun kindje doorbrengen. Los van het geven van borstvoeding, is een man volledig in staat om de moederrol over te nemen. Ook op hormonaal niveau. Het enige wat hiervoor nodig is, is voldoende tijd doorbrengen met hun kindje. 

Versterken van de vaderband

Het opbouwen van de band tussen vader en kind start al tijdens de zwangerschap. Ook dan kan de vader al interactie hebben met het kind. Door te praten of liedjes te zingen of door contact te maken tijdens een echo. Baby’s reageren hier ook daadwerkelijk op. Een mooi moment voor vader en kind. Een vader voelt zichzelf hierdoor al eerder echt vader. Het voelt alsof het vaderschap al is begonnen voor de geboorte. 

Ook na de geboorte kan de vader een grote rol spelen. Huid-op-huid contact is de eerste maanden het belangrijkste, samen met het de verzorgende taken, samen lachen en samen praten. Als het kindje ouder wordt is het belangrijk om ook samen te spelen. Vooral stoeispelletjes zijn een vader op het lijf geschreven. Hier kun je rond de 6 maanden al mee beginnen. 

Postnatale depressie ook voor vaders

Aandacht besteden aan de band met hun kindje is heel belangrijk, om de overgang naar het vaderschap soepeler te laten verlopen. Net als moeders zijn vaders vaak onzeker en hebben ze geen idee hoe ze het vaderschap moeten aanpakken. 10% van de vaders krijgt daardoor te maken met een postnatale depressie. Het vaderschap is vaak zwaarder dan verwacht, ook al krijg je er heel veel onvergetelijk mooie momenten voor terug. 

Vaders vinden de balans tussen werk en gezin vaak moeilijk. In tegenstelling tot de moeder is er veel minder begrip voor ouderschapsverlof. Ze willen wel meer zorgen, maar kunnen praktisch gewoon niet. Hierdoor blijft de moeder vaak de meeste zorgtaken op zich nemen. Terwijl het voor het kindje veel beter zou zijn om dit gelijkwaardig te verdelen. Papa en mama kunnen het beste als team werken. 

Lees meer over hoe je een goed papa-en-mama team wordt: Ouderschap, de ultieme samenwerking

Het beste wat je een kindje kunt geven is tijd

Een mooie uitspraak. Want als je iets nooit meer terugkrijgt dan is het tijd. ‘Ze zijn maar een keer klein’, wordt ook vaak gezegd. En: ‘deze tijd komt nooit meer terug’. 

Neem de tijd om bewust van je kinderen te genieten, zeker ook tijdens de eerste 2 levensjaren. 

Kinderen hebben een gevoel van veiligheid en geborgenheid nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Bewuste aandacht van papa en mama, helpt om zich veilig te kunnen voelen. Kinderen hebben papa en mama hard nodig, om tot volle ontwikkeling te kunnen komen.

Knuffelen, huid-op-huid contact en samen spelen. Het geeft niet alleen een oxytocine boost voor papa, maar ook voor de kinderen.