De eerste maanden na de geboorte, geef je je kindje alleen melk, moedermelk of kunstvoeding. Dit is voldoende. Er komt een moment dat je kindje meer nodig heeft. Of zelf interesse krijgt in vaste voeding, met name wat jij allemaal je mond stopt. Maar wanneer begin je eigenlijk met de eerste hapjes? Hoe pak je dit aan? En kies je voor de Rapley methode of gepureerde voeding? 

Wanneer vaste voeding

Het verschilt per kind wanneer je start met vaste voeding. Geef je borstvoeding? De moedermelk past zich aan op de behoeftes van je kindje. In hoeveelheid, maar ook in samenstelling. Zo krijgt je kindje voldoende voedingsstoffen binnen en is vast voeding het eerste jaar (en eigenlijk ook daarna) niet nodig om voldoende binnen te krijgen. Toch komt er een moment dat je kindje wel zal moeten oefenen met kauwen. Dit is onder andere noodzakelijk voor de spraak ontwikkeling. Vaste voeding is het ideale moment om de mondmotoriek te oefenen. 

Geef je kunstvoeding? Dan heeft je kindje vanaf 6 maanden wel vaste voeding nodig om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Soms is het handig om al eerder te oefenen. Dit doe je dan niet voor de voedingsstoffen, maar vooral om te leren vaste voeding te eten.

Je mag een kindje vanaf 4 maanden al laten wennen aan de eerste hapjes. Soms wordt er aangeraden om te wachten tot 6 maanden, maar hier is geen goede onderbouwing voor. De 4 maanden is gebaseerd op de ontwikkeling van de spijsvertering (o.a. de darmen). Het verwerken van melk is echt een andere opgave voor de darmen dan het verwerken van vaste voeding. 

Bij de keuze van het tijdstip dat je start kun je het beste naar je kindje kijken. Maakt het al hapbewegingen, kijkt het je eten van je bord en groeit het voldoende op de flesvoeding (of borstvoeding). 

Richtlijnen van de eerste hapjes

In Nederland geven we vaak groente of fruit als eerste vaste voeding, vaak wel in gepureerde vorm. In andere landen wordt gestart met havermoutpap of rijstebloem door de melk. Wat dit betreft zijn er geen echte richtlijnen, dit is meer cultuurgebonden. Zo wordt er nog wel eens gezegd dat je beter eerste met groente kunt beginnen. Fruit is immers zoeter en dan wennen ze te veel aan zoet. Maar ook dit is niet bewezen. 

Wat je ook kiest als eerst vaste voeding. Er zijn een aantal richtlijnen die je helpen om veilig te starten. 

1. Een baby is klaar voor vaste voeding als ze het hoofdje rechtop kan houden en (met ondersteuning) rechtop kunnen zitten. Waarbij de baby de handjes naar de mond beweegt. Gemiddeld is dit tussen de 4-6 maanden. 

2. Allergenen wil je vroeg introduceren. Hiermee verklein je de kans op allergieën. Na de introductie wil je deze nog regelmatig blijven aanbieden. Denk bij allergenen aan: pinda’s, noten, zuivel, tarwe en aardbeien. 

3. Zorg dat de baby niet kan stikken in de stukjes voeding bijv. (pinda, druif), deze voeding kan wel gepureerd aangeboden worden. 

4. Het duurt soms even voordat een baby aan een smaak is gewend. Het is niet nodig om een aantal dagen achter elkaar hetzelfde aan te bieden, als je kindje het niet lekker vindt. Maar blijf het wel regelmatig aanbieden, een grote kans dat ze het wel leren waarderen. 

5. Een baby heeft geen of een beperkt aantal tanden. Hierdoor is kauwen lastig. Houdt hier rekening mee, als je je kindje vaste voeding geeft. Zachte voeding is vaak makkelijker in het begin. 

Rapley methode of gepureerde voeding?

Je kindje is klaar voor de eerste hapjes, maar hoe pak je dit aan? Er zijn meerdere methodes om dit te doen. Zo kun je kiezen voor (potjes) gepureerde groente of fruit of je kun je kindje stukjes eten geven welke ze zelf in de mond stoppen (Rapley methode). 

Iedere methode heeft voor- en nadelen. Ik heb ze voor je op een rijtje gezet. 

Gepureerde voeding

• makkelijk en snel

• je kunt kant-en-klare potjes gebruiken of zelf pureren

• je hoeft dit niet iedere dag vers te maken

• je weet precies wat je kindje binnen krijgt

• het is lastiger om te variëren

• je kindje leert wel smaken kennen, maar minder goed de structuren. De overgang naar grotere stukjes kan hierdoor lastig zijn

Rapley-methode

• je kindje heeft zelf de regie, wat het zelfvertrouwen en zelfstandigheid bevordert. 

• kindjes wennen aan de structuur van voeding en lijken daardoor een makkelijkere eter te zijn

• Doordat het kindje de regie heeft, kan het beter leren omgaan met het verzadigingsgevoel, wat zou kunnen leiden tot minder overgewicht

• Je kindje leert eerder kauwen, wat de spijsvertering bevordert

• Je weet niet precies wat je kindje binnen krijgt. Er verdwijnt veel eten op de grond, waardoor ook tekorten in voedingsstoffen kunnen ontstaan

• Samen eten is een stuk gezelliger, maar kost zeker in het begin wel extra tijd

• Dagelijks maak je verse voeding voor je kindje klaar, ook dit kost meer tijd

• Er is een grotere kans dat je kindje zich verslikt. Het lijkt erop dat niet meer kindjes stikken

De eerste hapjes: mijn ervaring

Ik heb zelf twee jongens. Bij de oudste ben ik gestart met gepureerde groente- en fruithapjes, vanaf ongeveer 4,5 maand. Op dat moment kreeg hij nog gedeeltelijk moedermelk, gecombineerd met kunstvoeding. Vanaf het begin ging dit super goed. Hij at alles en vaak ook veel. Rond de 6 maanden ben ik langzaam begonnen met het toevoegen van stukjes brood, om ook het kauwen te stimuleren. Daarnaast dronk hij heel veel melk (tot wel 1,5 liter per dag), wat ik ook graag wilde afbouwen. Hij had dit wel nodig, hij verbruikte gewoon heel veel energie. Ik wilde de melk graag gaan vervangen voor vaste voeding. Alleen 2x per dag groente of fruit was hiervoor niet voldoende. Brood zonder korst ging ook heel makkelijk. Tot zover was ik erg tevreden over deze methode. Het moeilijke kwam op het moment dat ik minder wilde pureren, maar meer stukjes wilde gaan geven. Het werd tijd dat hij met de pot mee ging eten. Helaas heeft dit heel lang geduurd. Hij is erg gevoelig voor structuren, vooral groente hapjes waren een drama. Tot 2,5 jaar heb ik alle groente gepureerd. Daarna was ik er klaar mee. Het heeft bijna een maand geduurd, voordat hij weer zijn normale porties at. Met kleine stapjes accepteerde hij steeds meer structuren. Nu hij 6 is eet hij wel alles, ook als hij het niet zo lekker vindt. 

Bij de jongste heb ik dezelfde aanpak geprobeerd. Helaas pakte dit heel anders uit. Hij had heel veel moeite met het eten van gepureerde voeding met een lepeltje. 2 maanden hebben we het geoefend voordat hij het accepteerde. Wellicht was hij er eerder ook gewoon niet aan toe? Groente- of fruithapjes uit een potje heeft hij ook nooit willen eten. Vrij snel zijn wij overgestapt naar de Rapley methode. Dit werkte bij hem veel beter. Hij wilde graag eten wat ik op mijn bord had liggen. Zelf het eten in de mond stoppen en kiezen wat hij wel en niet at. Ook nu hij 3 is, wil hij graag de regie houden. Hij eet overigens wel alles. 

Laat je kindje kiezen

Zo zie je dat beide methodes prima kunnen werken. Er is geen goed of fout. Je kindje wordt geen slechte eter door de methode. De genoemde voor- en nadelen hebben ook geen wetenschappelijke onderbouwing. Je kindje wordt eerder een slechte eter doordat jij te weinig variatie aanbiedt en niet volhoudt als je kindje iets de eerste keer niet zo lekker lijkt te vinden. Of wordt een slechte eter door een te vroege introductie van suikerrijke voeding, dit beïnvloedt immers de smaak van je kindje. En zeg nou zelf, als jij mag kiezen kies je ook eerder voor een koekje dan voor groente. Je kindje weet immers nog niets van gezonde voeding. 

Ik ben er ook van overtuigd dat je kindje geen obesitas ontwikkeld, door de eerste hapjes. Dit ligt veel meer aan de soort voeding die je je kindje geeft, dan de methode die je gebruikt. De regie ligt bij de manier waarop jij de situatie aanpakt, niet bij de methode die je gebruikt. Kijk daarom goed naar je kindje. Heeft je kindje behoefte aan zelfstandigheid of laat het zich liever leiden? Hapt het makkelijk naar een lepel of stopt het liever zelf stukjes voeding in de mond? Probeer de verschillende methodes uit en kijk wat voor jouw kindje werkt. Zo zorg jij dat je kindje, zonder strijd en strubbelingen, leert eten. Een mooie manier om een gezonde relatie met voeding op te bouwen. Heel belangrijk bij het voorkomen van eetproblemen op latere leeftijd.